علائم و عوارض دیابت نوع دو چیست و آیا درمان قطعی دارد؟

دیابت نوع دو یکی از شایع‌ترین بیماری‌های متابولیک است که با افزایش سطح قند خون به دلیل مقاومت بدن به انسولین یا تولید ناکافی آن همراه است. دیابت به تدریج بروز می‌کند و می‌تواند در صورت عدم درمان، عوارض جدی برای سلامت فرد ایجاد کند. در این مقاله، به بررسی دیابت نوع ۲، علائم آن، تفاوت‌های دیابت نوع یک و دو، و روش‌های درمانی موجود می‌پردازیم.

دیابت نوع دو چیست؟

دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن است که در آن بدن به طور مؤثر از انسولین استفاده نمی‌کند یا به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند. این وضعیت معمولاً با سبک زندگی ناسالم، کم‌تحرکی و چاقی مرتبط است. و میتوان با تغییر در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی و مصرف داروها این بیماری را کنترل کرد و از عوارض آن جلوگیری کرد. در ادامه بیشتر به این نوع دیابت خواهیم پرداخت.

علائم دیابت نوع دو

دیابت نوع دو معمولاً به صورت تدریجی بروز می‌کند و ممکن است فرد برای مدت‌ها از ابتلای خود به این بیماری آگاه نباشد. برخی از علائم شایع دیابت نوع ۲ عبارتند از:

افزایش تشنگی و خشکی دهان
افراد مبتلا به دیابت نوع دو ممکن است به طور مکرر احساس تشنگی شدید کنند و دهانشان خشک باشد.

افزایش ادرار
تولید بیش از حد ادرار به دلیل تلاش بدن برای دفع قند اضافی از طریق کلیه‌ها می‌تواند یکی از علائم اولیه باشد.

خستگی و ضعف عمومی
افراد مبتلا به دیابت نوع دو معمولاً احساس خستگی مزمن و ضعف می‌کنند که به دلیل عدم توانایی بدن در استفاده مناسب از قند به عنوان منبع انرژی است.

کاهش وزن بدون دلیل مشخص
با وجود مصرف غذا، ممکن است افراد وزن خود را از دست بدهند، زیرا بدن به درستی از انرژی حاصل از غذا استفاده نمی‌کند.

تاری دید
سطح بالای قند خون می‌تواند منجر به اختلال در عدسی چشم و در نتیجه تاری دید شود.

زخم‌ها و عفونت‌های طولانی مدت
افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است بهبود زخم‌هایشان به کندی صورت گیرد و در معرض عفونت‌های مکرر قرار بگیرند.

عوارض دیابت نوع ۲

دیابت نوع ۲ اگر به‌درستی کنترل نشود، می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی برای سلامتی فرد ایجاد کند. برخی از مهم‌ترین عوارض دیابت نوع دو عبارتند از:

• بیماری‌های قلبی و عروقی : خطر حمله قلبی، سکته مغزی و فشار خون بالا

• آسیب به اعصاب (نوروپاتی دیابتی) :بی‌حسی، درد و اختلالات گوارشی و جنسی

• آسیب کلیه (نفروپاتی) : نارسایی کلیه و حتی نیاز به دیالیز

• آسیب چشمی (رتینوپاتی): تاری دید و کم شدن قدرت بینایی

• عفونت‌ها و مشکلات پوستی: عفونت‌های پوستی و دیر التیام یافتن زخم‌ها

• زخم و عفونت پاها

• کاهش شنوایی و مشکلات شناختی: افزایش خطر زوال عقل

• مشکلات دهانی: عفونت‌های لثه و خشکی دهان

• عوارض روحی: افسردگی و اضطراب

پیشگیری و مدیریت صحیح دیابت با کنترل قند خون و تغییر سبک زندگی می‌تواند از این عوارض جلوگیری کند.

علت دیابت نوع دو

علت دقیق دیابت نوع ۲ مشخص نیست، اما عواملی وجود دارد که می‌تواند به بروز این بیماری کمک کند:

• عوامل ژنتیکی: اگر از اعضای خانواده فردی مبتلا به این نوع دیابت باشند، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.

• چاقی و اضافه وزن: چاقی و مخصوصاً تجمع چربی در ناحیه شکم، یکی از عوامل مهم در ایجاد مقاومت به انسولین است.

• عدم فعالیت بدنی: کمبود فعالیت فیزیکی باعث کاهش استفاده از قند به عنوان منبع انرژی و افزایش مقاومت به انسولین می‌شود.

• رژیم غذایی نامناسب: مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری‌شده، چربی‌های ناسالم و قندهای ساده می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.

• سن بالا: با افزایش سن، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ افزایش می‌یابد.

• سابقه دیابت بارداری: زنانی که در دوران بارداری به دیابت بارداری مبتلا شده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده هستند.

درمان دیابت نوع دو

درمان دیابت نوع ۲ به شدت بیماری و وضعیت فرد بستگی دارد، اما به طور کلی شامل روش‌های زیر است:

تغییرات در سبک زندگی
کاهش وزن، فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی در کنترل قند خون داشته باشد.

داروها
داروهای خوراکی مانند متفورمین و داروهای دیگری که به کاهش مقاومت به انسولین کمک می‌کنند، از روش‌های رایج درمان هستند.

انسولین
در برخی موارد پیشرفته، ممکن است نیاز به تزریق انسولین برای کنترل قند خون باشد.

آیا درمان قطعی برای دیابت نوع دو وجود دارد؟

در حال حاضر درمان قطعی دیابت نوع دو وجود ندارد. با این حال، با مدیریت صحیح از طریق تغییرات در سبک زندگی، دارو و نظارت مداوم، بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌توانند به سطح قند خون نرمال دست یابند و زندگی سالمی داشته باشند.

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که کاهش وزن شدید و جراحی‌های متابولیک ممکن است در مواردی به بهبود کامل منجر شود، اما این نتایج به همه افراد قابل تعمیم نیست.

برای پیشگیری از دیابت نوع دو چه باید کرد؟

پیشگیری از دیابت نوع دو با تغییرات در سبک زندگی ممکن است. برخی از راهکارهای پیشگیری شامل موارد زیر است:

حفظ وزن سالم
کاهش وزن و حفظ وزن در محدوده مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از دیابت نوع ۲ است.

فعالیت بدنی منظم
انجام حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت فیزیکی متوسط تا شدید (مثل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا شنا) در اکثر روزهای هفته به کنترل وزن و بهبود حساسیت به انسولین کمک می‌کند.

رژیم غذایی سالم
پیروی از یک رژیم غذایی متعادل که شامل مقادیر زیادی سبزیجات، میوه‌های تازه، غلات کامل و پروتئین‌های سالم است، می‌تواند به پیشگیری از دیابت نوع دو کمک کند.

ترک سیگار
سیگار کشیدن یکی از عوامل خطر است. ترک سیگار می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.

کنترل استرس
استرس مزمن می‌تواند باعث افزایش سطح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول شود که به افزایش قند خون و مقاومت به انسولین منجر می‌شود.

نظارت منظم بر قند خون
اگر در معرض خطر دیابت نوع ۲ هستید (به‌ویژه اگر سابقه خانوادگی دیابت دارید)، بررسی منظم سطح قند خون و مشاوره با پزشک می‌تواند به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.

رژیم غذایی دیابت نوع دو

رژیم غذایی مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل در کنترل دیابت نوع ۲ است. رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کنترل سطح قند خون کمک کرده و از عوارض دیابت جلوگیری کند. برخی از اصول رژیم غذایی برای افراد مبتلا به این دیابت شامل موارد زیر است:

مصرف غذاهای با شاخص گلیسمی پایین
این غذاها مانند سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و برخی میوه‌ها، به آرامی قند خون را افزایش می‌دهند و به کنترل سطح قند خون کمک می‌کنند.

مصرف پروتئین‌های سالم
پروتئین‌های بدون چربی مانند ماهی، مرغ، تخم‌مرغ و منابع گیاهی مثل عدس و لوبیا به کنترل قند خون و افزایش انرژی کمک می‌کنند.

مصرف چربی‌های سالم
چربی‌های مفید مانند روغن زیتون، مغزها و دانه‌ها می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود مقاومت به انسولین کمک کنند.

کاهش مصرف قندها و کربوهیدرات‌های ساده
مواد غذایی حاوی قندهای افزوده و کربوهیدرات‌های فرآوری‌شده (مثل نان سفید و شیرینی‌ها) باعث افزایش ناگهانی قند خون می‌شوند و باید از مصرف آن‌ها پرهیز کرد.

تقسیم وعده‌های غذایی
مصرف وعده‌های کوچک و متناوب در طول روز، به جای خوردن وعده‌های بزرگ، می‌تواند به حفظ سطح پایدار قند خون کمک کند.

تفاوت دیابت نوع یک و دو

فرق دیابت نوع یک و دو چیست؟ دیابت نوع یک و نوع دو، از نظر علت، نحوه بروز و روش‌های درمان با یکدیگر تفاوت هایی دارند:

• دیابت نوع یک: در این نوع دیابت سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برد. به همین دلیل، بدن توانایی تولید انسولین را از دست می‌دهد. این نوع دیابت معمولاً در سنین کودکی و نوجوانی بروز می‌کند و نیاز به تزریق مداوم انسولین دارد. بیماران دیابت نوع یک کاملا وابسته انسولین هستند و بدون آن نمی‌توانند زندگی کنند.

• دیابت نوع دو: این نوع دیابت بیشتر در افراد بزرگسال دیده می‌شود. در این نوع دیابت، بدن یا انسولین کافی تولید نمی‌کند یا سلول‌های بدن به انسولین مقاومت نشان می‌دهند. این نوع دیابت معمولاً به تدریج بروز می‌کند و با تغییرات در سبک زندگی و استفاده از دارو قابل کنترل است. برخلاف دیابت نوع یک، اغلب بیماران این نوع دیابت نیازی به تزریق انسولین ندارند و می‌توانند از داروهای خوراکی استفاده کنند.

از کجا بفهمیم دیابت نوع یک داریم یا نوع دو؟

تشخیص دیابت نوع یک یا دو توسط پزشک و از طریق آزمایش خون انجام می‌شود. تست‌هایی مانند آزمایش هموگلوبین A1c، قند خون ناشتا و تست تحمل گلوکز برای تشخیص نوع دیابت استفاده می‌شوند.

دیابت نوع یک خطرناک است یا نوع دو؟

هر دو نوع دیابت، یعنی دیابت نوع یک و دیابت نوع ۲، بیماری‌های مزمنی هستند که اگر کنترل نشوند، می‌توانند عوارض جدی ایجاد کنند. هر چند تفاوت هایی میان این دو وجود دارد.

سخن پایانی

دیابت نوع دو یک بیماری مزمن است که می‌تواند با تغییرات ساده در سبک زندگی، رژیم غذایی و انجام فعالیت بدنی منظم پیشگیری و مدیریت شود. با رعایت اصول صحیح تغذیه و سبک زندگی سالم، می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

منبع : مجله سلامتی من