از آنجا که بیماری پسوریازیس از جمله بیماری هایی است که باید فرد در طول زندگی آن را کنترل کند، دانستن درمان های خانگی پسوریازیس اهمیت بیشتری پیدا می کند.
شیوع گسترده پسوریازیس در جمعیت جهانی، آن را به یکی از مهم‌ترین موضوعات سلامت پوست تبدیل کرده است. علی‌رغم پیشرفت‌های قابل توجه در درمان‌های دارویی، بسیاری از افراد مبتلا به پسوریازیس به دلیل عوارض جانبی، محدودیت‌های درمانی و هزینه‌های بالا به دنبال گزینه‌های درمانی جایگزین و کم خطرتر هستند. در این زمینه، درمان‌های خانگی و رویکردهای طبیعی می‌توانند نقش مکملی در مدیریت بیماری ایفا کنند.
پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس، بیماری پوستی مزمن و غیرقابل پیش‌بینی است که در اثر اختلال در سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهد، که منجر به تسریع چرخه رشد سلول‌های پوستی می‌شود. این فرآیند افزایش یافته، سبب تجمع سلول‌های پوستی بر روی سطح پوست، تشکیل پلاک‌های قرمز، برجسته و پوسته‌پوسته می‌شود که می‌تواند همراه با خارش و درد باشد.
انواع پسوریازیس
پسوریازیس در انواع مختلفی ظاهر می‌شود، که هر کدام نشانگرهای ویژه‌ای دارند:
- پسوریازیس پلاکی: شایع‌ترین نوع، مشخصه آن پلاک‌های قرمز و پوسته‌پوسته است.
- پسوریازیس گوتات: مشخصه آن ضایعات کوچک، قطره‌ای شکل است.
- پسوریازیس معکوس: در نواحی تاخورده پوستی مانند زیر بغل ظاهر می‌شود.
- پسوریازیس پوستری: شکل نادری که می‌تواند تمام بدن را درگیر کند.
- آرتریت پسوریاتیک: که علاوه بر پوست، مفاصل را نیز درگیر می‌کند.
علت ایجاد و بروز بیماری
دقیقاً مشخص نیست چه چیزی سبب بروز پسوریازیس می‌شود، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند نقش داشته باشند. سیستم ایمنی بدن در پسوریازیس به اشتباه سلول‌های پوستی را به عنوان تهدید تلقی کرده و آن‌ها را مورد حمله قرار می‌دهد. عوامل ایجاد این بیماری عبارتند از:
- سابقه خانوادگی پسوریازیس: احتمال ابتلا در صورت وجود سابقه خانوادگی افزایش می‌یابد.
- عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها می‌توانند خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهند.
- استرس: به عنوان یک عامل تحریک‌کننده شناخته شده است.
- چاقی: افزایش وزن می‌تواند خطر بروز پسوریازیس پلاکی را افزایش دهد.
- سیگار کشیدن: با افزایش خطر ابتلا به پسوریازیس و شدت علائم آن مرتبط است.
درمان های خانگی
در کنار درمان های دارویی، درمان های خانگی پسوریازیس و بهبود لایف استایل می توانند نقش مهمی در کنترل و بهبود این بیماری داشته باشند.
تغذیه و رژیم غذایی مناسب برای کنترل پسوریازیس
تغذیه و رژیم غذایی مناسب نقش حیاتی در مدیریت و کنترل بیماری‌های مزمن مانند پسوریازیس ایفا می‌کنند. اگرچه پسوریازیس به طور مستقیم قابل درمان از طریق تغذیه نیست، اما پذیرش یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به کاهش شدت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند.
افزایش مصرف امگا-۳
چربی‌های امگا-۳ که به وفور در ماهی‌های چرب مانند سالمون، ماکرل و ساردین یافت می‌شوند، خواص ضدالتهابی قدرتمندی دارند که می‌توانند به کاهش التهاب مرتبط با پسوریازیس کمک کنند. دانه‌های چیا، دانه کتان و گردو نیز منابع خوبی از امگا-۳ هستند که می‌توانند به عنوان جایگزین‌های گیاهی مورد استفاده قرار گیرند.
کاهش مصرف گلوتن
برخی افراد مبتلا به پسوریازیس ممکن است به گلوتن حساس باشند. در این افراد، حذف گلوتن از رژیم غذایی می‌تواند به کاهش علائم پسوریازیس کمک کند. این امر مستلزم جایگزینی مواد غذایی حاوی گلوتن با گزینه‌های بدون گلوتن مانند برنج، ذرت و غلات دیگر است.
تأکید بر میوه‌ها و سبزیجات
میوه‌ها و سبزیجات غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند که می‌توانند به کاهش التهاب در بدن کمک کنند. تنوع رنگی در انتخاب میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند تضمین کننده دریافت طیف گسترده‌ای از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی باشد.
کاهش مصرف مواد غذایی پروالتهاب
مواد غذایی پرچرب و فرآوری شده، شیرینی‌جات، نوشیدنی‌های شیرین و مواد غذایی حاوی افزودنی‌های مصنوعی می‌توانند التهاب را در بدن افزایش دهند.
هیدراتاسیون
نوشیدن آب کافی نیز برای حفظ سلامت پوست و کاهش خشکی، که می‌تواند به تشدید پلاک‌های پسوریازیس منجر شود، حیاتی است. هیدراتاسیون مناسب به حمایت از عملکرد بهینه سیستم ایمنی و دفع سموم کمک می‌کند.
اجتناب از الکل
مصرف الکل می‌تواند علائم پسوریازیس را تشدید کند و به برخی درمان‌های پسوریازیس پاسخ منفی دهد. کاهش یا حذف الکل از رژیم غذایی ممکن است به مدیریت بهتر علائم کمک کند.
مرطوب‌سازی پوست برای کنترل پسوریازیس
حفظ رطوبت پوست یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین اقدامات در مدیریت پسوریازیس است. خشکی پوست می‌تواند منجر به خارش، ترک خوردگی و حتی تشدید پلاک‌های پسوریازیس شود. بنابراین، استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌ها می‌تواند به تسکین علائم، کاهش التهاب و حفظ سلامت پوست کمک کند.
انتخاب مرطوب‌کننده مناسب
مرطوب‌کننده‌های سنگین‌تر مانند کرم‌ها و پمادها برای پوست‌های بسیار خشک و پلاک‌دار ایده‌آل هستند، در حالی که لوسیون‌ها ممکن است برای پوست‌های کمتر خشک مناسب‌تر باشند. مهم است که محصولاتی را انتخاب کنید که عاری از عطر و رنگ باشند تا احتمال تحریک پوست کاهش یابد.
زمانبندی استفاده از مرطوب‌کننده
برای به دست آوردن بیشترین فایده از مرطوب‌کننده‌ها، توصیه می‌شود آن‌ها را بلافاصله پس از حمام کردن یا شستشوی دست‌ها استفاده کنید. در این زمان، پوست هنوز کمی مرطوب است و مرطوب‌کننده می‌تواند رطوبت را در پوست حبس کند، که این امر به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند.
اجتناب از عوامل خشک‌کننده
مهم است که از عواملی که می‌توانند پوست را خشک کنند مانند حمام‌های داغ و طولانی، صابون‌ها و شوینده‌های قوی و محصولات حاوی الکل اجتناب کنید. مرطوب‌سازی مناسب و مستمر پوست نه تنها به کاهش علائم پسوریازیس کمک می‌کند بلکه می‌تواند به پیشگیری از شعله‌ور شدن‌های بعدی نیز کمک کند.
استفاده از روغن‌های طبیعی در درمان خانگی پسوریازیس
روغن‌های طبیعی به دلیل خواص ترمیم‌کننده، مرطوب‌کننده و ضدالتهابی‌شان، انتخاب‌های محبوبی برای مراقبت از پوست‌های آسیب‌دیده توسط پسوریازیس هستند.
روغن نارگیل
عملکرد: روغن نارگیل به خاطر خواص مرطوب‌کننده عمیقش معروف است و می‌تواند به ترمیم سد دفاعی پوست کمک کند. این روغن حاوی اسیدهای چرب متوسط است که می‌توانند به کاهش خشکی و التهاب پوست کمک کرده و در نتیجه خارش ناشی از پسوریازیس را تسکین دهند.
کاربرد: روغن نارگیل را می‌توان به صورت مستقیم و روزانه بر روی نواحی آسیب‌دیده پوست مالید. استفاده از آن پس از حمام کردن، زمانی که پوست هنوز مرطوب است، می‌تواند اثربخشی آن را افزایش دهد.
روغن زیتون
روغن زیتون به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی‌اش شناخته شده است. این روغن می‌تواند به نرم کردن پوست و کاهش تشکیل پلاک‌ها کمک کند. همچنین، روغن زیتون می‌تواند به حفظ رطوبت پوست کمک کرده و از خشکی آن جلوگیری کند.
روغن زیتون را می‌توان برای ماساژ نواحی خشک و آسیب‌دیده پوست استفاده کرد. برای نتایج بهتر، پیشنهاد می‌شود که روغن زیتون گرم شود و قبل از خواب به پوست آسیب‌دیده اعمال شود تا طی شب فرصت کافی برای جذب و اثرگذاری داشته باشد.
روغن شترمرغ
روغن شترمرغ، که شاید کمتر شناخته شده باشد نسبت به دو روغن دیگر، دارای خواص ضدالتهابی قوی تری است و می‌تواند به سرعت جذب پوست شود. این روغن سرشار از امگا-۷ است، اسید چربی که به ترمیم پوست و کاهش خشکی و التهاب کمک می‌کند.
استفاده از روغن شترمرغ برای ماساژ روزانه نواحی آسیب‌دیده می‌تواند به کاهش علائم پسوریازیس کمک کند. این روغن به دلیل قابلیت جذب بالا، انتخاب خوبی برای استفاده روزانه و مکرر است. بسیاری از روغن های شتر مرغ ایرانی که در عطاری ها موجود هستند فرایند خالص سازی را طی نکرده اند. روغن شتر مرغ تراست که می توانید آن را اینجا مشاهده کنید، غنی از امگا ۳ و امگا ۶ می تواند گزینه مناسب و بهداشتی در بین محصولات ایرانی باشد.
قبل از افزودن هر گونه محصول جدید به روتین مراقبت از پوست، به ویژه برای پوست‌های حساس و آسیب‌دیده، با یک متخصص پوست مشورت شود.
آب درمانی در مدیریت پسوریازیس
آب درمانی، شامل استفاده از آب برای تسکین شرایط پوستی مانند پسوریازیس، روشی است که می‌تواند به طور موثر به کاهش التهاب، خارش و نرم کردن پلاک‌های سخت شده کمک کند. این روش درمانی می‌تواند شامل حمام‌های ولرم، استفاده از نمک‌های معدنی و آب‌های معدنی، و همچنین حمام‌های جو دوسر باشد.
حمام‌های ولرم
استفاده از حمام‌های ولرم می‌تواند به نرم کردن پلاک‌های پسوریازیس و تسکین خارش کمک کند. آب داغ می‌تواند پوست را بیش از حد خشک کند و التهاب را تشدید کند؛ بنابراین، دمای آب باید ولرم و راحت باشد.
- نکات کاربردی: حمام نباید بیش از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول بکشد تا از خشک شدن بیش از حد پوست جلوگیری شود. بلافاصله پس از خروج از حمام، استفاده از یک مرطوب‌کننده سنگین برای حبس رطوبت در پوست توصیه می‌شود.
حمام با نمک اپسوم یا نمک دریا
نمک اپسوم و نمک دریا حاوی مواد معدنی هستند که می‌توانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند. این نمک‌ها به نرم کردن پلاک‌های سخت شده و تسهیل در زدودن آن‌ها کمک می‌کنند.
- نکات کاربردی: حدود یک فنجان نمک اپسوم یا نمک دریا را به آب حمام اضافه کنید. در این محلول به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه استراحت کنید، سپس پوست خود را به آرامی خشک کرده و یک لایه ضخیم مرطوب‌کننده اعمال کنید.
حمام جو دوسر
جو دوسر به دلیل خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهنده‌ای که دارد، می‌تواند به تسکین پوست آسیب‌دیده توسط پسوریازیس کمک کند. جو دوسر می‌تواند به کاهش خارش و نرم کردن پلاک‌ها کمک کند.
- نکات کاربردی: یک پارچه نازک یا جوراب نایلونی را با جو دوسر خشک پر کنید و آن را در حمام ولرم قرار دهید تا مواد موثر آن به آب منتقل شوند. در آب حاوی جو دوسر به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه استراحت کنید و سپس با استفاده از مرطوب‌کننده، رطوبت را در پوست حبس کنید.
آب‌های معدنی و چشمه‌های آب گرم
استفاده از چشمه‌های آب گرم طبیعی، که غنی از مواد معدنی مفید برای پوست هستند، می‌تواند برای برخی افراد مبتلا به پسوریازیس مفید باشد. این آب‌ها می‌توانند به کاهش التهاب و تسریع در فرآیند ترمیم پوست کمک کنند.
همواره توصیه می‌شود که قبل از شروع هر نوع درمان جدید، با یک متخصص پوست مشورت شود.
مکمل‌های غذایی در مدیریت پسوریازیس
استفاده از مکمل‌های غذایی می‌تواند به عنوان بخشی از یک برنامه جامع برای کنترل و مدیریت پسوریازیس مفید باشد. این مکمل‌ها، در کنار رویکردهای درمانی دیگر، می‌توانند به تقویت سلامت کلی بدن کمک کرده و برخی علائم مرتبط با پسوریازیس را کاهش دهند.
ویتامین D
ویتامین D نقش مهمی در سلامت پوست دارد و می‌تواند به کنترل رشد سلول‌های پوستی کمک کند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که سطوح پایین ویتامین D با شدت بیشتر علائم پسوریازیس مرتبط است.
امگا-۳
اسیدهای چرب امگا-۳، به ویژه EPA و DHA، خواص ضدالتهابی قوی دارند که می‌توانند به کاهش التهاب و خارش ناشی از پسوریازیس کمک کنند. مکمل‌های امگا-۳، اغلب به صورت کپسول‌های روغن ماهی، می‌توانند به کاهش التهاب کمک کنند. اطمینان حاصل کنید که مکمل انتخابی حاوی EPA و DHA باشد و از منابع معتبر تهیه شود.
کورکومین (فعال در زردچوبه)
کورکومین، ترکیب فعال موجود در زردچوبه، خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارد. این ماده می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود علائم پسوریازیس کمک کند. مکمل‌های کورکومین می‌توانند به صورت کپسول یا قرص مصرف شوند. مهم است که بدانید کورکومین بهتر با چربی جذب می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود آن را همراه با وعده‌های غذایی حاوی چربی مصرف کنید.
پروبیوتیک‌ها
عملکرد: پروبیوتیک‌ها به حفظ تعادل سالم میکروبیوم روده کمک کرده و می‌توانند بر سیستم ایمنی تأثیر مثبت داشته باشند. این امر می‌تواند به کاهش التهاب مرتبط با پسوریازیس کمک کند.
کاربرد: مکمل‌های پروبیوتیک می‌توانند به صورت کپسول یا قرص مصرف شوند و بهتر است که طبق دستور پزشک یا متخصص تغذیه مصرف شوند.
کاهش استرس در مدیریت پسوریازیس
استرس یکی از عوامل شناخته‌شده‌ای است که می‌تواند شعله‌ور شدن علائم پسوریازیس را تحریک کند یا شدت آن را افزایش دهد. مدیریت استرس نه تنها برای سلامت روان بلکه برای کنترل بهتر پسوریازیس نیز حیاتی است. تمریناتی مثل یوگا، مدیتیشن و تمرینات تنفسی می تواند سطح استرس را پایین بیاورد.
درمان پسوریازیس با ادرار ممکن است؟
درمان پسوریازیس با ادرار، که به عنوان اوروتراپی (Urotherapy) شناخته می‌شود، یک روش بحث‌برانگیز و کمتر مورد پذیرش در جامعه پزشکی است. ادعاهای موجود در مورد افزایش سیستم ایمنی یا خواص درمانی ادرار برای بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس بر پایه شواهد علمی قوی استوار نیستند.
نگرانی‌های بهداشتی
استفاده از ادرار برای درمان بیماری‌های پوستی می‌تواند خطرات بهداشتی را به همراه داشته باشد. ادرار مواد زائد و سمومی را که بدن تصفیه و دفع می‌کند، حاوی است و استفاده موضعی یا خوراکی آن می‌تواند باعث واکنش‌های نامطلوب پوستی یا سایر مشکلات سلامتی شود.
