اختلال وسواس فکری چیست؟ انواع، علائم و روش های درمان

متخصصان، وسواس را به دو دسته یعنی وسواس عملی یا اجباری و وسواس فکری تقسیم می کنند.  وسواس عملی اختلالی است که موجب ایجاد عقاید و احساسات ناخواسته تکراری در ذهن می شود و افراد برای رهایی از آن ها مجبور هستند که یک کار تکراری مانند شستن مدام دست را انجام دهند. اما در وسواس فکری، فقط تصاویر و افکار ناخوشایند در ذهن مرور می شوند و بر خلاف وسواس عملی، فرد برای خلاص شدن از آن ها کاری را انجام نمی دهد. در این نوشتار به شما خواهیم گفت که وسواس فکری چیست. همراه ما باشید.

علائم و نشانه های وسواس فکری

برای اینکه متوجه شویم وسواس فکری یا همان OCD چیست، باید با انواع و علائم آن ها آشنا شویم.

• وسواس آلودگی: از نشانه های این وسواس این است که فرد مدام استرس دارد که محیط اطرافش آلوده باشد و خودش نیز آلوده شود.
• وسواس مرگ: اگر فردی دائم نگران فوت شدن خودش یا عزیزانش باشد، یعنی دچار این وسواس شده است.
• وسواس صدمه: شخصی که این اختلال را داشته باشد همیشه نگران است که به صورت ناخواسته به خودش یا اطرافیانش آسیب وارد کند.
• وسواس مذهبی: در این اختلال فرد دائما مضطرب است که دچار عقاید کفرآمیز شود.
• وسواس جنسی:  نشانه این بیماری، تکرار تصاویر مستهجن در ذهن فرد است.

ریشه وسواس فکری

عوامل مختلفی می تواند منجر به ابتلا افراد به این بیماری شود که آن ها را بررسی می کنیم.

• زیست شناسی: گاهی تغییراتی در عملکرد و بیوشیمی مغز منجر به وسواس می شود. برای مثال کم شدن موادی مانند سروتونین می تواند دلیل ابتلا فرد به وسواس باشد.
• عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان می دهند که وسواس می تواند منشاء ارثی نیز داشته باشد.
• اختلالات روانی: اختلال هایی مانند افسردگی و استرس می تواند منجر به ایجاد وسواس شود.

عوارض و خطرات وسواس فکری

علاوه بر علائم آزار دهنده اختلال وسواس فکری، مشکلات دیگری نیز از بیماری برای فرد ایجاد می شود که این مسائل را به شما خواهیم گفت.

• ایجاد مشکل در روابط افراد با خانواده، دوستان و همکاران
• احساس ناراحتی برای حضور در مهمانی ها، محل کار یا مدرسه
• بروز افکاری در مورد خودکشی
• پایین آمدن کیفیت زندگی

وسواس فکری از چه سنی شروع می شود؟

اختلال وسواس فکری معمولا در سنین نوجوانی یا جوانی شروع می شود و بیشتر در بزرگسالان شاهد این بیماری هستم اما این امکان نیز وجود دارد که کودکان هم دچار انواع بیماری وسواس شوند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد وسواس در ۳ سالگی نیز می تواند بروز کند. علائم این اختلال با گذشت زمان بیشتر می شود.

درمان و رفع وسواس فکری

برای درمان اختلال وسواس فکری، راه های زیادی وجود دارد که روانشناس یا پزشک با توجه به وضعیت بیمار آن ها را اعمال می کند. این روش های درمانی عبارتند از:

درمان شناختی- رفتاری (CBT)

برای درمان این مشکل از بیمار خواسته می شود که در مورد افکار و احساسات خود صحبت کرده تا پزشک آن ها را بررسی کند. پزشک با تحلیل این موارد و از طریق صحبت کردن به بیمار کمک می کند تا عادت های فکری وسواس گونه خود را کنار بگذارد. همچنین پزشک عادت های سالم را به بیمار پیشنهاد می دهد تا آن ها را انجام دهد.

مواجه شدن با مشکل

یکی دیگر از راه هایی که برای درمان استفاده می شود این است که پزشک، بیمار را با موقعیت های وسواسی رو به رو می کند تا بیمار با آنها مواجه شده و متوجه شود که خطری او را تهدید نمی کند. برای مثال از بیماری که ترس از آلودگی دارد خواسته می شود تا به وسیله ای کثیف دست بزند، بدون اینکه دستش را ضد عفونی کند.

پذیرش بیماری

در این روش پزشک بیمار را آگاه می کند که این افکار وسواسی، تنها افکاری در ذهن او هستند و نمی توانند به او یا دیگران آسیب بزنند. با پذیرش این موضوع نگرانی فرد کم شده و در نتیجه وسواس او نیز کمتر می شود.

استفاده از دارو

یک سری از داروها وجود دارند که در دوز بالا برای بیماری افسردگی و اضطراب و در دوز پایین برای اختلال وسواس فکری استفاده می شوند که ۸ الی ۱۲ هفته زمان می برد تا روی بیمار اثر کنند. این داروها شامل موارد زیر می شوند:

• فلوکستین
• فلووکسامین
• پاروکستین
• سرترالین

کلام آخر

اگر هر یک از علائم فوق را دارید و فکر می کنید که دچار وسواس فکری شده اید، نگران نباشید؛ چرا که امروزه به لطف پزشکان و داروهایی که برای این مشکلات تولید شده اند، اختلال وسواس فکری به خوبی کنترل و درمان می شود. اگر تجربه ای در زمینه این بیماری دارید با ما در میان بگذارید.