وسواس شستشو یکی از انواع وسواس عملی یا اجباری است. این اختلال می تواند اثرات منفی زیادی بر زندگی اجتماعی، کاری و خانوادگی فرد بگذارد. افرادی که دچار این وسواس هستند، یک سری کار و رفتار اجباری را که از ذهن آن ها نشأت می گیرد، انجام می دهند. دلیل آن ها برای انجام این اعمال این است که بتوانند از بروز یک مشکل جدی و خطرناک جلوگیری کنند. این موضوع باعث می شود که کل روز فشار روانی زیادی متحمل شوند. در این نوشتار می خواهیم به بررسی تمام جوانب وسواس شستشو بپردازیم.
بررسی چرخه ایجاد وسواس شستشو
فردی که مبتلا به وسواس عملی از نوع شستشو است فرآیند زیر را تجربه می کند:
وسواس
وسواس ابتدا با افکار غیر قابل کنترل در مورد آلوده بودن اشیاء و سطوح شروع می شود.
اضطراب
بعد از اینکه افکار وسواسی به فرد هجوم آوردند، او دچار اضطراب شدید می شود و تصور می کند که این آلودگی سلامتی او را تهدید خواهر کرد.
رفتار اجباری
در مرحله سوم، شخص برای اینکه از آلودگی آسیب نبیند، انجام کارهای تکراری مانند شستشوی خود، لباس ها و اشیاء را شروع می کند.
تسکین موقت
فرد بعد از انجام شستشو و ضدعفونی، احساس رضایت پیدا می کند. اما این احساس دوام کوتاهی دارد و دوباره چرخه وسواس در ذهن او تکرار می شود و کارهای تکراری را انجام می دهد.
عوارض وسواس شستشو
وسواس شستشو منجر به بروز عوارض زیر در افرادی می شود:
- احساس انزجار یا ترس از اشیاء و مواد خاص مانند زباله ها و ترشحات بدن
- میل شدید و کلافه کننده به حمام رفتن و شستن دست ها
- انجام تشریفات طولانی و خاص برای ضدعفونی کردن خود، اشیاء و لباس ها
- عوض کردن بیش از حد لباس در طول روز
- اجتناب از حضور در مهمانی ها و مراسم ها
- عدم معاشرت با دوستان و خانواده
- آسیب رساندن به پوست و بدن به دلیل شستشوی بیش از اندازه
- تحمل استرس شدید
علت وسواس تمیزی
در این نوشتار علل و محرک های اختلال وسواس شستشو را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
ژنتیک
دانشمندان می گویند که اگر پدر، مادر، خواهر یا برادر شما دچار وسواس باشند، احتمال زیادی وجود دارد که شما نیز دچار این بیماری شوید.
ساختار مغز
تحقیقات نشان می دهند که اگر تعادل هورمون سروتونین در مغز از بین برود، اختلال وسواس در فرد بروز پیدا می کند.
محیط
آسیب های دوران کودکی، شرایط استرس زا و به صورت کلی سبک زندگی ناسالم یکی از دلایل ابتلا به این بیماری است.
وسواس شستشو در نوجوانان
نوجوانان بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به وسواس هستند. اگر نوجوانی دچار وسواس از نوع شستشو شود، بهتر است که ابتدا با او صحبت کنید. بگویید که به هیچ عنوان نمی خواهید او را سرزنش، قضاوت یا تنبیه کنید و فقط قصد کمک کردن دارید. سپس نوجوان را نزد پزشک عمومی ببرید تا ارزیابی اولیه از شرایطش را انجام داده و شما را به یک پزشک متخصص ارجاع دهد که مراحل درمان را شروع کنید.
درمان وسواس شستشو
برای درمان فرد مبتلا به وسواس شستشو از روش های زیر استفاده می شود:
روان درمانی فردی
در این روش به بیمار کمک می شود تا بتواند افکار وسواس گونه خود را اصلاح کرده و عادت های صحیح را جایگزین آن ها کند. همچنین پزشک بیمار را در شرایطی که فرد از آن واهمه دارد، قرار می دهد و از او می خواهد که با افکار وسواسی اش مبارزه کند. برای مثال ممکن است از بیمار بخواهد به یک شئ آلوده دست بزند. تکرار این کار می تواند منجر به بهبود شخص شود.
خانواده
کسی که به وسواس مبتلا است، نیاز دارد که خانواده برای درمان از او حمایت کنند. پزشک می تواند به خانواده آموزش های لازم را بدهد تا بتوانند فرد را در روند درمان همراهی کنند.
دارو درمانی
یکی از روش های درمانی استفاده از داروها است. معمولا داروهایی مانند فلوکستین، کلومیپرامین، فلووکسامین، پاروکستین و سرترالین برای بیمار تجویز می شود. در مواردی نیز ممکن است فرد در بیمارستان بستری شود. همچنین گاهی پزشک تشخیص می دهد که برای درمان از روش جراحی مغز استفاده شود.
نتیجه گیری
تشخیص زود هنگام و به موقع وسواس شستشو باعث می شود که روند درمان راحت تر انجام شود. به همین خاطر بهتر است با شروع علائم اولیه به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و از خود درمانی بپرهیزید. بیماری های روانی نیز مانند بیماری های جسمی نیاز به پزشک دارند و با استفاده از روش های درمانی به خوبی درمان می شوند. آیا تجربه ای از وسواس شستشو دارید؟ خاطره تان را از طریق کامنت برای ما تعریف کنید.
